1. Sâu ban miêu là gì?

Theo Hội Côn trùng học Việt Nam, sâu ban miêu hay còn gọi là con thầy cúng, manh trùng, ban manh, ban mao . Chúng có tên gọi khoa học là Cantharis vesicatoria hoặc có nhiều tên khác như bọ xít lửa, manh trùng, ban manh hoặc ban mao. Ở Việt Nam, Sâu ban miêu sống nhiều ở khu vực đồi núi và đồng bằng sâu ban miêu thường cư trú trên cây đậu nên được gọi là sâu đậu.

Sâu ban miêu đen

Sâu ban miêu có hình thái giống bọ xít, nhưng lại chứa chất cực độc không thể phân hủy dù chế biến ở nhiệt độ cao. Ăn phải sâu ban miêu, có thể tử vong.

Loài sâu này có cánh cứng, thân nhỏ dài khoảng Chiều dài cơ thể khoảng 15,4 đến 32,8 mm và rộng khoảng 4 – 6 mm. Đầu sâu hình tim, có rãnh dọc ở giữa và râu đen hình sợi. Thân sâu có khoảng 11 đốt, ở giữa đầu và thân có một chỗ thắt lại. Nếu quan sát kỹ, bạn sẽ thấy cánh sâu ban miêu có các chấm màu đỏ nhạt hoặc màu vàng nổi bật trên thân đen. Ngoài ra, tuỳ loại sâu mà có loài thân màu vàng với các điểm hay các dải ngang màu đen.

Bên dưới bao cánh có 2 chiếc cánh mỏng trong suốt màu nâu. Bụng sâu chia thành từng đốt vòng và ức có 3 đôi chân. Sâu ban miêu có mùi hăng đặc trưng, vị đầu cay và sau đắng. Tuy nhiên nếu nếm thử vì sẽ nguy hiểm đến tính mạng.

Theo Th.S – BS Nguyễn Trung Nguyên, phụ trách Trung tâm chống độc tại Bệnh viện Bạch Mai Hà Nội phân tích, sâu ban miêu chứa cantharidin – một hoạt chất cực độc nằm trong nhóm chất độc bảng A. Chất này mạnh gấp nhiều lần thuốc diệt cỏ Paraquat gây hoại tử ruột và suy đa tạng khi ăn phải.

Thông thường, độc tính chỉ có sâu ban miêu đực. Khi vào mùa sinh sản, chúng sẽ dùng chất này truyền sang con cái để bảo vệ trứng sâu.

Mặt khác, khi tiếp xúc với hơi độc này thì mắt bạn sẽ bị cay, bỏng rát và cần rửa thật sạch hoặc tới ngay bệnh viện để cấp cứu kịp thời.

2. Dấu hiệu ngộ độc sâu ban miêu

Khi ăn hoặc uống phải sâu ban miêu, bạn sẽ thường gặp một số biểu hiện ngộ độc như:

• Nóng rát cổ họng, đau dạ dày và đường ruột;
• Bỏng niêm mạc đường tiêu hoá gây nguy cơ nhiễm trùng đường ruột hoặc kỵ khí vào ổ bụng và máu;
• Buồn nôn, nôn ra máu, tiêu chảy ra máu, nặng nhất là xuất huyết dạ dày;
• Đi tiểu ít hoặc tiểu ra máu;
• Đối với nam, dương vật sẽ cương cứng gây đau đớn và khó chịu trong thời gian dài;
• Khát nước và mất nước nghiêm trọng dẫn đến suy giảm chức năng thận;
• Suy đa tạng, suy hô hấp, tụt huyết áp;
• Triệu chứng về rối loạn thần kinh dẫn đến hôn mê và tử vong chỉ trong vòng 24 giờ.

Ngoài ra, khi tiếp xúc ngoài da, bạn có thể bị bỏng, rộp da nặng và có nguy có tiến triển thành nhiễm trùng.

3. Phòng tránh ngộ độc sâu ban miêu

Để phòng tránh ngộ độc chất cantharidin từ sâu ban miêu gây ra người dân tuyệt đối không được sử dụng sâu ban miêu làm thực phẩm hoặc chế biến dưới mọi hình thức.

Bên cạnh đó, khi thu bắt sâu ban miêu, người dân cần trang bị kỹ dụng cụ bảo hộ lao động như vợt, túi vải, bao tay khăn trùm che mặt,… Đây là cách giúp bạn tránh nước tiết dịch của sâu dính lên cơ thể gây phồng rộp và ảnh hưởng trực tiếp đến hệ hô hấp. Đối với trường hợp bị ngộ độc sâu ban miêu thường trong tình trạng nguy kịch tới tính mạng với khả năng tử vong cao, Vì vậy, cần đưa bệnh nhân nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất để được chữa trị kịp thời./.